UTXO là viết tắt của Unspent Transaction Output, có nghĩa là đầu ra giao dịch chưa được sử dụng. Đây là một khái niệm quan trọng trong nhiều hệ thống blockchain, đặc biệt là Bitcoin.
Hiểu đơn giản:
Hãy tưởng tượng bạn có một tờ tiền 100.000 đồng. Khi bạn dùng tờ tiền này để mua một món đồ giá 30.000 đồng, bạn sẽ nhận lại 70.000 đồng tiền thừa. Trong trường hợp này:
- Tờ 100.000 đồng ban đầu là một UTXO.
- Tờ 70.000 đồng tiền thừa cũng là một UTXO.
- Tờ 30.000 đồng bạn dùng để thanh toán không còn là UTXO nữa.
Trong blockchain, mỗi giao dịch sẽ tạo ra các UTXO mới từ các UTXO cũ. Khi bạn thực hiện một giao dịch, bạn sẽ sử dụng một hoặc nhiều UTXO hiện có để tạo ra các UTXO mới cho người nhận và có thể là cho chính bạn (tiền thừa).
Tầm quan trọng của UTXO:
- Theo dõi số dư: UTXO giúp theo dõi số dư của mỗi địa chỉ ví trên blockchain. Tổng giá trị của tất cả các UTXO liên kết với một địa chỉ ví chính là số dư của ví đó.
- Xác minh giao dịch: Khi một giao dịch mới được tạo ra, blockchain sẽ kiểm tra xem các UTXO được sử dụng trong giao dịch có thực sự thuộc về người gửi hay không và có đủ giá trị để thực hiện giao dịch hay không.
- Bảo mật: Mô hình UTXO giúp tăng cường tính bảo mật cho blockchain bằng cách đảm bảo rằng mỗi UTXO chỉ có thể được sử dụng một lần duy nhất.
Ví dụ về UTXO trong Bitcoin:
Giả sử địa chỉ ví A có 3 UTXO với các giá trị lần lượt là 0.5 BTC, 0.3 BTC và 0.2 BTC. Khi A muốn gửi 0.6 BTC cho địa chỉ ví B, A sẽ sử dụng UTXO 0.5 BTC và 0.3 BTC để tạo ra một UTXO mới trị giá 0.6 BTC cho B và một UTXO mới trị giá 0.2 BTC (tiền thừa) cho A.
Lưu ý:
Không phải tất cả các blockchain đều sử dụng mô hình UTXO. Một số blockchain khác sử dụng mô hình kế toán dựa trên tài khoản, tương tự như cách thức hoạt động của ngân hàng truyền thống.