Không chỉ bánh tro, cơm rượu nếp, mận, đào,… mà vào ngày Tết Đoan Ngọ, vịt nấu chao cũng là một món ăn khá phổ biến, không thể thiếu trong mâm cỗ cúng của người Việt. Tết Đoan Ngọ hay Tết Đoan Dương là một ngày Tết truyền thống ở Việt Nam, diễn ra vào ngày 5 tháng 5 âm lịch hằng năm. Đây còn được gọi là ngày Tết diệt sâu bọ, theo quan niệm của người Việt xưa. Mỗi năm, vào ngày này, nhà nhà lại chuẩn bị những món ăn, hoa quả , bánh trái,… để bày lên mâm cỗ cúng, tùy theo phong tục của từng vùng miền. Ở các tỉnh miền Trung, vịt nấu chao là một món ăn dường như không thể thiếu mỗi khi đến ngày này.
Thông thường vào những ngày đầu tháng, người ta rất kiêng ăn thịt vịt vì nếu ăn thịt vịt sẽ đen đủi, “tan đàn”, “xẻ nghé”, thế nhưng riêng vào dịp Tết Đoan Ngọ đầu tháng 5, thịt vịt lại là món ăn được ưa chuộng, đặc biệt là ở miền Trung.
Mọi người quan niệm: thịt vịt mát, ăn vào sẽ làm cơ thể mát cả năm. Người Việt còn cho rằng từ ngày 5/5, vịt bắt đầu vào mùa nên thịt sẽ béo và chắc hơn bình thường, không có mùi hôi nữa. Thế nên sẽ rất tuyệt nếu dùng thịt vịt chế biến ra nhiều món ăn ngon khác nhau, đặc biệt như là món vịt nấu chao.
Theo Đông y, ăn thịt vịt có tác dụng làm chuyển động phong huyết, giúp bồi bổ cơ thể cho người mệt mỏi, lao lực nhiều, hơn nữa còn giúp giải độc, tiêu trừ mụn sưng. Lương y Vũ Quốc Trung (Phòng Chẩn trị Y học cổ truyền, Hội Đông y Việt Nam) còn đặc biệt nhấn mạnh việc ăn thịt vịt rất hữu ích cho những người suy nhược thể chất, người chán ăn, bị sốt, phù nề, phụ nữ ít kinh nguyệt, sản phụ thiếu sữa,…
Chính vì thế vào ngày Tết Đoan Ngọ, trời trở nên nóng nực, khí trời oi ả, nhiệt độ tăng cao, ăn một miếng thịt vịt nấu chao quả là điều tuyệt vời, vừa ngon lại vừa điều hòa, cân bằng nhiệt độ cơ thể, còn hợp với phong tục truyền thống.
Mặc dù vịt nấu chao là một ăn ngon miệng và bổ dưỡng nhưng không phải ai cũng có thể ăn được món này, dù là trong dịp Tết Đoan Ngọ. Những người đang bị cảm, bệnh gout, có hệ tiêu hóa kém cũng như người vừa mới phẫu thuật xong cần tránh ăn món này để không ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
