DeFi là viết tắt của Decentralized Finance – Tài chính phi tập trung, dùng để nói về nền tài chính được xây dựng và phát triển trên công nghệ Blockchain.
Mọi dịch vụ có trong nền tài chính truyền thống đều có trong nền tài chính phi tập trung, chỉ khác là chúng được quản lý và vận hành bởi công nghệ blockchain chứ không phải các bên thứ ba (ngân hàng, nhà nước, nhà cái) như thị trường truyền thống. Đặc điểm cốt lõi nhất của DeFi là tính phi tập trung: Mọi dữ liệu đều được mã hoá và phân tán; Mọi người tự nắm giữ tài sản và giao dịch của mình, chứ không có bất kỳ một nhà cái tập trung nào đứng ra quản lý tài sản của bạn.
Nhờ tính phi tập trung, DeFi có các đặc điểm như sau:
- Permissionless (không cần cấp phép): Mọi người đều có thể truy cập và sử dụng DeFi một cách bình đẳng, không cần điều kiện phức tạp như các dịch vụ truyền thống, không cần xác minh danh tính, không cần lưu ký tài sản.
- Transparent (Minh bạch): Mọi hoạt động trên hệ thống đều được ghi nhận và công khai. Không có cá nhân nào nắm giữ dữ liệu bởi tất cả các giao dịch đều được lưu thông tin trên blockchain (sổ cái phân tán).
- Bảo mật tuyệt đối: Không ai có thể xâm phạm thông tin cá nhân và chi tiết giao dịch của người khác.
Ứng dụng thực tế của DeFi
- Tiền điện tử
Do DeFi chính là một nền tài chính, nên nhất thiết phải có những đồng tiền để vận hành nền tài chính đó. Tiền điện tử chính là đơn vị tiền tệ hoạt động trong DeFi, giúp thực hiện tất cả các hoạt động tài chính như: Mua bán, vay và cho vay, bảo hiểm, phái sinh,…
Có nhiều loại tiền điện tử. Mỗi đồng tiền điện tử sẽ có chức năng và giá trị khác nhau, và chúng có thể trở thành tài sản được giao dịch trên các sàn giao dịch tiền điện tử. Bitcoin chính là đồng tiền điện tử đầu tiên được tạo ra, và nó đã có vốn hoá thị trường lên tới nghìn tỷ đô.
- Sàn DEX
DEX (sàn giao dịch phi tập trung) chính là một trong những thành phần quan trọng nhất trong DeFi.
Thay vì có một nhà cái đứng ra làm trung gian giúp bạn thực hiện các giao dịch và quản lý toàn bộ tài sản (như tài chính truyền thống), thì sàn DEX cho phép bạn tự giao dịch ngang hàng với người dùng khác (peer-to-peer). Các giao dịch được xác thực bởi blockchain. Sàn DEX không nắm giữ tài sản của bạn. Tiền của bạn không cần phụ thuộc vào các bên quản lý tập trung như ngân hàng hay sàn truyền thống. Bạn được tự lưu trữ và quản lý tài sản của mình trên ví cá nhân.
- Lending & Borrowing (Vay và cho vay)
DeFi cho phép người dùng vay và cho vay tiền điện tử một cách phi tập trung, loại bỏ sự phụ thuộc vào bên thứ ba. Bạn không cần xác minh hay thế chấp phức tạp như thị trường truyền thống. Nhờ việc được xác thực bởi các đoạn mã thay vì các hợp đồng giấy, các dự án vay/cho vay này có thể tự động hóa các thông số như hạn mức và lãi suất vay, đồng thời có thể thiết lập thanh lý tự động nếu số dư giảm xuống dưới tỷ lệ tài sản thế chấp đã được định sẵn.
- Khác
Ngoài các ứng dụng phổ biến kể trên, bất cứ hoạt động nào ở nền tài chính truyền thống đều có thể xuất hiện trên DeFi, bao gồm thanh toán, tín dụng, tiền tệ, bảo hiểm, tài sản tổng hợp,…
Một số nền tảng DeFi phổ biến:
- 1inch (1INCH): Nền tảng trung gian liên kết với nhiều sàn giao dịch, giúp những lệnh mua bán của nhà đầu tư được phân chia giữa các sàn giao dịch khác nhau để có được mức giá tốt nhất và giảm thiểu trượt giá.
- Dego Finance (DEGO): Một dự án tài chính phi tập trung ra mắt vào tháng 9/2020 như một hệ sinh thái mở và hoạt động độc lập, nơi tất cả mọi người đều có thể phát hành, khai thác, đấu giá và giao dịch NFT.
- THORChain (RUNE): Nền tảng cung cấp thanh khoản phi tập trung cho phép người dùng dễ dàng trao đổi tài sản tiền điện tử trên nhiều mạng lưới thông qua việc hoán đổi một tài sản này thành một tài sản khác.
- Yearn.Finance (YFI): được ví như “cánh cổng” dẫn tới nhiều sản phẩm DeFi khác. Mục tiêu của Yearn.Finance là cung cấp bộ cung cụ giúp đơn giản hóa quá trình đầu tư DeFi và mang lại lợi nhuận cao nhất có thể cho nhà đầu tư.