Ý nghĩa văn hóa tâm linh trong đời sống người Việt rất đa dạng độc đáo, ẩn chứa đằng sau đó là ước nguyện và niềm tin của con người về cuộc sống.
Ý nghĩa văn hóa tâm linh của nhà thờ họ
Nhà thờ họ là địa chỉ quen thuộc vùng Đồng Bằng Bắc Bộ gắn liền với truyền thống ”Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc ta. Nhà thờ họ là nơi vô cùng linh thiêng. Tại đây lưu trữ gia phả, các văn tự cổ, bài vị, bàn thờ và điển tích về dòng họ. Nhà thờ thường được thiết kế tinh tế với dụng ý rõ ràng giúp con cháu trong họ và người ngoài hiểu về lịch sử dòng tộc.
Nhà thờ họ là nơi con cháu hiểu hơn về cha ông tổ tiên mình qua các thời kỳ. Vào ngày giỗ, con cháu trong họ lại về tụ họp đông đủ thắp hương tưởng nhớ những người đã khuất. Nhà thờ họ có ý nghĩa rất lớn trong văn hóa tâm linh. Đây vừa là nơi tiến hành các nghi lễ truyền thống thể hiện lòng biết ơn của con cháu với tổ tiên đã khuất. Nhà thờ họ còn là nơi các thành viên trong họ tộc gặp mặt, quây quần bên nhau.
Ý nghĩa của chiếc đèn dầu trong văn hóa tâm linh
Đèn dầu là một vật dụng quen thuộc trong đời sống sinh hoạt và là biểu hiện của những giá trị văn hóa của dân tộc. Trong văn hóa tâm linh, đèn dầu là một vật dụng không thể thiếu được. Đèn dầu vừa mang ý nghĩa tâm linh, vừa mang ý nghĩa phong thủy. Vì thế nó luôn được đặt ở vị trí trang trọng trên bàn thờ hoặc đình, chùa. Mục đích vừa để giữ lửa và lấy lửa thắp hương.
Trong đời sống tâm linh của người Việt, lửa là cầu nối giữa thế giới người trần và thế giới người âm. Chúng ta tin rằng, nén hương khi được đốt là một nhịp cầu vô hình kết nối mình và người đã khuất. Còn theo phong thủy, ngọn đèn dầu là pháp khí bảo vệ. Nó giúp ngăn năng lượng xấu xâm nhập, xua đuổi tà ma, bùa chú…
Ý nghĩa văn hóa tâm linh của hạc đồng
Chim Hạc là một loài vật cao quý được con người yêu mến từ ngàn xưa. Bởi lẽ, chim Hạc vốn tượng trưng cho những đức tính tốt đẹp. Chẳng hạn như không tham lam, sa đọa, chính trực và thanh khiết. Loài chim này còn sống rất thọ nên tượng trưng cho sự trường thọ.
Trong phong tục thờ cúng của người Việt, hình ảnh đôi hạc thường đi liền với bộ đồ thờ bằng đồng. Hạc đồng thờ cúng nằm trong bộ đồ thờ bằng đồng thể hiện sự hòa hợp âm và dương, đất và trời. Trong đó chứa những mong muốn tốt đẹp nhất sẽ đến với người thờ phụng.
Ý nghĩa của bát hương trong văn hóa tâm linh
Bát hương là một trong những đồ thờ cúng quan trọng bậc nhất của người Việt. Vậy nên bát hương luôn giữ vị trí chính giữa của bàn thờ. Nén hương thắp vào trong bát hương thể hiện tấm lòng hiếu thảo của con cháu gửi tới ông bà, tổ tiên. Ý nghĩa văn hóa tâm linh của bát hương còn thể hiện những giá trị truyền thống của dân tộc.
Hành vi sử dụng bát hương trên bàn thờ của gia đình đã trở thành truyền thống được truyền qua bao thế hệ. Người Việt Nam vẫn luôn lưu giữ và truyền lại những truyền thống hương hỏa tốt đẹp của gia đình. Tuy không nặng về tâm linh nhưng nó thể hiện được nét đẹp trong văn hóa tâm linh của dân tộc ta.
Ý nghĩa văn hóa tâm linh của cuốn thư
Cuốn thư là loại giấy có từ thời phong kiến. Khi ấy, tất cả sách vở và những văn kiện quan trọng đều sử dụng cuốn thư để ghi chép. Cuốn thư có thể được làm bằng tre, trúc hoặc bằng giấy thô sơ. Ngày xưa, người ta dùng cuốn thư để che chắn một cái gì đó nên nó còn có tên gọi khác là bình phong.
Ngày nay, sự có mặt của cuốn thư ở nhà thờ họ, phòng thờ gia đình và đình chùa. Cuốn thư thể hiện ý nghĩa tâm linh. Nhiều người quan niệm rằng cuốn thư có tác dụng như bức bình phong. Nghĩa là sẽ ngăn chặn tà khí xâm nhập nơi tâm linh. Hình ảnh cuốn thư được gắn liền một bên là cây bút và một bên là cây kiếm. Ý nghĩa là tượng trưng cho sức mạnh võ thuật và kiến thức văn chương không sợ tà khí.