Thiết quân luật là một biện pháp đặc biệt, được áp dụng trong tình huống khẩn cấp nghiêm trọng, khi an ninh, trật tự xã hội bị xâm phạm đến mức chính quyền dân sự không thể kiểm soát được tình hình.
Về bản chất:
- Thiết quân luật là sự thay thế tạm thời chính quyền dân sự bằng chính quyền quân sự.
- Quân đội sẽ được trao quyền lực để duy trì trật tự, an ninh, bảo vệ người dân và tài sản.
Đặc điểm:
- Phạm vi áp dụng: Có thể áp dụng trên toàn quốc hoặc chỉ ở một số địa phương nhất định.
- Thời gian áp dụng: Có thời hạn, do Chủ tịch nước quyết định dựa trên đề nghị của Chính phủ.
- Quyền hạn của quân đội: Được phép sử dụng các biện pháp đặc biệt để ổn định tình hình, bao gồm:
- Giới nghiêm
- Kiểm soát thông tin, truyền thông
- Đình chỉ một số quyền công dân
- Xét xử các vi phạm theo luật quân sự
Mục đích:
- Nhanh chóng lập lại trật tự, an ninh xã hội.
- Bảo vệ an toàn tính mạng, tài sản của người dân.
- Ngăn chặn các hành vi gây rối, phá hoại.
- Tạo điều kiện cho chính quyền dân sự hoạt động trở lại bình thường.
Cơ sở pháp lý:
- Ở Việt Nam, thiết quân luật được quy định trong Luật Quốc phòng năm 2018.
Một số điểm cần lưu ý:
- Thiết quân luật là biện pháp mạnh, chỉ được áp dụng trong trường hợp thực sự cần thiết.
- Việc áp dụng thiết quân luật phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định của pháp luật.
- Quân đội phải sử dụng quyền hạn một cách hợp lý, đúng mục đích, không được xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân.
Ví dụ về thiết quân luật:
- Thiết quân luật được áp dụng ở một số quốc gia trong thời kỳ chiến tranh, bạo loạn, thiên tai…
- Ở Hàn Quốc, thiết quân luật từng được áp dụng vào năm 1979 sau khi Tổng thống Park Chung-hee bị ám sát.