Phái sinh là gì?

Phái sinh là một loại công cụ tài chính có giá trị bắt nguồn từ (hay “phái sinh” từ) một hoặc nhiều tài sản cơ sở. Tài sản cơ sở này có thể là bất kỳ thứ gì có giá trị có thể giao dịch, chẳng hạn như:

• Hàng hóa: Vàng, dầu, nông sản, …
• Chứng khoán: Cổ phiếu, trái phiếu, …
• Tiền tệ: USD, EUR, VND, …
• Lãi suất: Lãi suất LIBOR, lãi suất trái phiếu chính phủ, …
• Chỉ số: VN30, S&P 500, …

Bản chất của phái sinh là một hợp đồng giữa hai hoặc nhiều bên, trong đó họ đồng ý mua hoặc bán tài sản cơ sở tại một thời điểm trong tương lai với một mức giá định trước. Giá trị của hợp đồng phái sinh sẽ thay đổi theo giá của tài sản cơ sở.

Một số loại phái sinh phổ biến:

• Hợp đồng tương lai (Futures): Là một thỏa thuận mua hoặc bán một tài sản cơ sở với một mức giá và thời gian giao hàng xác định trong tương lai. Hợp đồng tương lai được giao dịch trên sàn giao dịch và có tính thanh khoản cao.
• Hợp đồng quyền chọn (Options): Mang lại cho người mua quyền, nhưng không phải nghĩa vụ, mua hoặc bán một tài sản cơ sở với một mức giá định trước trong hoặc trước một thời gian cụ thể.
• Hợp đồng hoán đổi (Swaps): Là một thỏa thuận giữa hai bên để trao đổi các dòng tiền hoặc các khoản thanh toán trong tương lai dựa trên một tài sản cơ sở.

Mục đích sử dụng phái sinh:

• Phòng ngừa rủi ro: Các nhà đầu tư và doanh nghiệp sử dụng phái sinh để bảo vệ mình khỏi những biến động bất lợi của giá tài sản cơ sở.
• Đầu cơ: Các nhà đầu tư sử dụng phái sinh để kiếm lợi nhuận từ sự biến động của giá tài sản cơ sở.
• Đầu tư: Phái sinh có thể được sử dụng như một công cụ đầu tư để đa dạng hóa danh mục đầu tư và tăng lợi nhuận tiềm năng.

Ưu điểm của phái sinh:

• Đòn bẩy tài chính: Nhà đầu tư có thể kiểm soát một lượng lớn tài sản cơ sở với một số vốn nhỏ.
• Tính linh hoạt: Phái sinh có nhiều loại, thời hạn và điều khoản khác nhau, đáp ứng nhu cầu đa dạng của nhà đầu tư.
• Thanh khoản cao: Nhiều sản phẩm phái sinh được giao dịch trên sàn giao dịch, có tính thanh khoản cao.

Nhược điểm của phái sinh:

• Rủi ro cao: Giá trị của phái sinh có thể biến động mạnh, dẫn đến thua lỗ lớn nếu nhà đầu tư không hiểu rõ về sản phẩm và thị trường.
• Phức tạp: Phái sinh là một công cụ tài chính phức tạp, đòi hỏi nhà đầu tư có kiến thức và kinh nghiệm chuyên môn.

Tóm lại: Phái sinh là một công cụ tài chính quan trọng, mang lại nhiều lợi ích cho nhà đầu tư và doanh nghiệp. Tuy nhiên, phái sinh cũng đi kèm với những rủi ro đáng kể. Nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ về sản phẩm và thị trường trước khi tham gia giao dịch phái sinh.